Przyjemnie orzeźwiające, bajecznie kremowe, słodkie… mrożone desery są jednymi z największych przysmaków. Lody kochają zarówno dzieci, jak i dorośli, i to na całym świecie. Ty również należysz do grona ich miłośników? A czy zdarzyło Ci się kiedyś zadać pytanie: kto wymyślił lody i kiedy? Odpowiedzmy na nie! Historia lodów jest dłuższa, niż się może wydawać!

Pierwsze receptury lodów

Na pytanie o to, kto wymyślił lody, trudno jest odpowiedzieć jednoznacznie. Znacznie łatwiej jest powiedzieć, że było to bardzo dawno, ponieważ wzmianki dotyczące mrożonych deserów pojawiają się już mniej więcej w V wieku przed naszą erą! Można więc śmiało powiedzieć, że ten przysmak towarzyszy człowiekowi od bardzo dawna, i to na niemal każdej szerokości geograficznej.

Istnieje kilka teorii na temat tego, skąd pochodzą lody. Na pewno musiał to być obszar, na którym… możliwe było zmrożenie takiego przysmaku. Potrzebny więc był śnieg albo mróz. Warto przecież pamiętać, że lodówka została wynaleziona dopiero u schyłku XIX wieku! Gdzie zatem mogła się pojawić pierwsza receptura lodów? Mogło to być w:

  • Persji – w kronikach z obszaru dzisiejszego Iranu można znaleźć opisy mrożonych deserów przypominających dzisiejsze lody, datowane na ok. 550 rok p.n.e.!;
  • Cesarstwie Rzymskim, za czasów Nerona (54-68 r. n.e.) – cesarz jest „posądzany” o przygotowanie pierwszego sorbetu, z lodu z Apeninów, miodu i wina, acz… sama nazwa „sorbet” prowadzi bardziej w stronę wspomnianej wcześniej Persji;
  • Starożytnej Grecji – są dowody na to, że już ok. roku 500 p.n.e. przygotowywało się tam napoje z lodem, co było krytykowane m.in. przez Hipokratesa,
  • Mongolii lub Chinach – choćby dlatego, że rozpowszechnienie się tego deseru w Europie nastąpiło za sprawą słynnego podróżnika Marco Polo, który przywiózł go właśnie z Państwa Środka. Mówi się, że pierwsze chińskie lody mogły powstawać nawet 5 tysięcy lat temu
  • Krajach arabskich – jedna z wersji historii lodów mówi, że to właśnie Arabowie jako pierwsi opanowali recepturę sorbetów, a następnie przekazali ją Sycylijczykom około IX-X wieku n.e.

Jak było? Tego się nie dowiemy, jednak już późniejsza historia lodów jest nieco łatwiejsza do prześledzenia.

Kto wynalazł współczesne lody?

Opisane powyżej historie dotyczą w głównej mierze sorbetów, które… są lodami, ale nie ich najpopularniejszą formą. Dziś te mrożone desery są kojarzone przede wszystkim z ich bardziej kremową wersją, przygotowywaną na bazie mleka, śmietanki lub ich połączenia. Skąd więc wziął się ten przysmak?

Włochy – stolica lodów tradycyjnych

Nie będzie chyba zaskoczeniem to, że współczesne lody narodziły się we Włoszech – kraj ten po dziś dzień jest uznawany za królestwo tego słodkiego przysmaku. To niewątpliwa stolica lodów tradycyjnych. Jak to się jednak stało?

Kto wymyślił lody? Tropy historyczne prowadzą m.in. do włoskiej Wenecji - mk-komi.pl
Włochy to stolica lodów tradycyjnych. Wenecja, Sycylia i Florencja to miejsca, gdzie można szukać ich korzeni.

Po pierwsze, trzeba wrócić do historii o recepturze na lody przekazanej przez Arabów Sycylijczykom. Jak najbardziej mogło to mieć miejsce, ponieważ w IX i X wieku Sycylia była we władaniu Arabów, podobnie jak np. duże obszary Hiszpanii. Bazą dla ówczesnych lodów były śnieg i lód. Ściągało się je z Etny, a następnie przechowywano w zimnych grotach, nazywanych nievere (ciekawostka: do dziś po hiszpańsku, a więc w języku romańskim, który ma wiele wspólnego z sycylijskim, lodówka to nevera!). Potem wystarczyło je zmieszać z sokami owocowymi, cukrem trzcinowym i… gotowe!

Po drugie, warto powrócić do postaci Marco Polo, który był weneckim podróżnikiem. Legenda głosi, że to on przywiózł z Chin tajną recepturę na lody, a w innej wersji – sposób na konserwowanie lodu poprzez dodanie do niego saletry.

Jednak prawdziwy przełom nastąpił dopiero w okresie renesansu, za sprawą florenckiego malarza, rzeźbiarza, architekta i miłośnika doskonałej kuchni – Bernarda Buontalentiego. Jedną z jego pasji były mrożone desery. Zgodnie z legendą, to właśnie on, jako pierwszy, przygotował lody z jajek, a dokładniej – słodką przekąskę na bazie klasycznego zabaione, czyli mieszanki żółtek, cukru oraz likieru, z dodatkiem śmietanki oraz skórki pomarańczowej i cytrynowej. Tak narodziły się najbardziej klasyczne lody, znane w całej Italii, czyli crema fiorentina.

Lody bez maszyny do lodów – jak je mrożono?

A jak przeprowadzano proces zamrażania? Dziś robią to specjalne maszyny do lodów, jednak w XVI wieku technika była zupełnie inna. Otóż należało:

  • umieścić w dużym wiadrze pokruszony lód,
  • obficie posypać go solą,
  • włożyć do niego mniejsze, bardzo szczelnie zamknięte naczynie, w którym będzie znajdował się crema fiorentina.

Tak, w kilkanaście minut, powstawały klasyczne lody, które absolutnie podbiły szesnastowieczną Europę i świat. Początkowo, z uwagi na bardzo kosztowną produkcję, były wyłącznie przysmakiem elity.

Dalsze losy lodów

Od szesnastego wieku popularność lodów stale rosła. Ich produkcja upowszechniła się za sprawą paryskich cukierników, którzy rozpropagowali wiedzę o słodkim deserze. Pierwszy przepis został opublikowany w 1674 roku w książce „Recueil de curiositéz rares et nouvelles de plus admirables effets de la nature” Nicholasa Lemery, a w kolejnych wiekach różnorodne receptury zaczęły funkcjonować w Anglii i innych krajach Europy.

Co ciekawe, po raz pierwszy przepis na lody w języku polskim pojawił się pod koniec XIX wieku – w 1880 roku opublikowała go Florentyna Niewiarowska w książce „Doświadczone sekreta smażenia konfitur i soków oraz robienia konserw, galaret, marmolad, lodów, wódek, likierów, nalewek, ratafij najrozmaitszych konserw owocowych w spirytusie i occie, owoców suszonych w cukrze i t.p.” Wspomina się o nich jednak, w kontekście turecki sorbetów, już w piśmiennictwie z XVIII wieku.

W XVIII wieku lody trafiły, za sprawą Włochów, do Ameryki. Pierwsza lodziarnia otworzyła się w Nowym Jorku, w 1770 roku, za sprawą Giovanni Bosio.

A kiedy powstała pierwsza maszyna do lodów? Miało to miejsce, również za sprawą Włocha, Otello Cattabriga z Bolonii, który w 1927 roku skonstruował pierwsze takie urządzenie.

To może Cię zainteresować: Własna produkcja lodów kraftowych – lista urządzeń na start

Jak zatem widać, historia lodów jest bardzo długa i wielowątkowa. To pokazuje, jak ważną rolę odegrał ten deser w dziejach ludzkości. W tym zakresie niewiele się zmieniło, bo również w XXI wieku ludzie kochają lody i chętnie po nie sięgają. Jeżeli chcesz je zaserwować swoim klientom, skontaktuj się z nami, a pomożemy Ci stworzyć tradycyjną lodziarnię, szanującą wielowiekową tradycję tego deseru.